Władza, apanaże, majątki, z drugiej strony stres, brak poczucia bezpieczeństwa, prywatności. Życie w złotej klatce, opływanie w dobra luksusowe i zaszczyty, z drugiej strony ryzyko upadku totalnego z powodu drobiazgu: złego nastroju, przeczucia, podejrzenia…

Być na postronku dyktatora. On sam nie jest ani wolny, ani szczęśliwy.

Schemat brzmi znajomo? Przełożony-podwładny, rodzic-dziecko, u Wielińskiego Adolf Hitler i osobiści lekarze: Karl Brandt, Theodor Morell. Pierwszy z nich – chirurg – miał ratować Wodza po ewentualnym zamachu na jego życie; drugi borykał się z codziennymi dolegliwościami pacjenta “A”, który był trudny i chorowity.

Nawracające problemy dermatologiczne, pokarmowe, sercowe, bezsenność, migreny, utrata głosu, epizody obniżonego nastroju, początki choroby Parkinsona – oto, z czym zmagał się Führer , który tylko w goebbelsowskiej propagandzie mógł uchodzić za okaz zdrowia.

W dodatku pozwalał jedynie na ograniczony zakres badań: palpacyjne i laboratoryjne (krew, mocz, kał), odrzucał np. prześwietlenia rentgenowskie. Poza tym sporadycznie i bardzo krótko stosował się do lekarskich zaleceń, zwłaszcza jeśli dotyczyły zwolnienia tempa i odpoczynku. Oczekiwał natychmiastowej skutecznej pomocy i – co ciekawe – prawie zawsze ją otrzymywał.

Bartosz Wieliński nie powtarza utartych przekonań, że Morell truł, narkotyzował Hitlera, będąc nieomal szarlatanem na jego dworze. Patrzy bez uprzedzeń, analizuje uważniej, przedstawiając alternatywną interpretację. W pracy lekarza okrętowego nauczył się niekonwencjonalnego podejścia do pacjenta, był także otwarty na medyczne nowinki. Probiotyki, penicylina… – Morell miał do tego dryg, myślał przyszłościowo, nie bał się eksperymentować.

Karl Brandt u boku Hitlera nie miał dużo do roboty, właściwie tylko towarzyszył mu we wszystkich podróżach. Dlatego skupił się na karierze i poszerzaniu wpływów. Kierował programem eutanazji w III Rzeszy, był także zaangażowany w prowadzenie pseudomedycznych eksperymentów na więźniach obozów koncentracyjnych.

Biografia równoległa, biografia porównawcza, a zarazem fascynujące studium władzy i historia III Rzeszy skupiona w soczewce medycyny. Do tego o trzy nieba lepszy (prawdziwy i świetnie napisany) thriller z najbardziej przerażającą w dziejach świata zbrodnią (Holokaust) w tle. 

O opowiadanej piórem Wielińskiego Historii marzą zasypiający z nudów w ławach szkolnych uczniowie.

Aleksandra Buchaniec-Bartczak

Dzięki uprzejmości Wydawnictwa Agora.