Tomasz Zyśko bierze na literacki warsztat zdjęcie-ikonę Holokaustu. Rozpoznawalne, poruszające, zrobione w warszawskim getcie. Stanowi jedną z ilustracji tzw. Raportu Stroopa, butnie zapewniającego Himmlera: “Żydowska dzielnica mieszkaniowa w Warszawie już nie istnieje!” Największe emocje budzi przerażony chłopiec z podniesionymi rękami, Niemiec mierzy do niego z karabinu. To zarazem kluczowe postacie, na których skupia się uwaga… Czytaj dalej Siłą wyciągnięci z bunkrów – Tomasz Zyśko

Co się działo/co siedziało w głowie Franza Kafki? Co zapisywał w swoich Dziennikach? Sny, na przykład ten o wizycie w domu publicznym i zabawianiu się z dziewką, której ciało pokrywała wysypka przypominająca plamy laku z pieczęci – wielkie, czerwone, rozdzielone drobnymi wypryskami. W trakcie aktu płciowego przeszły na kochanka. Wrażenia z lektur, sztuk teatralnych Kafka… Czytaj dalej Dzienniki 1910-1913 – Franz Kafka

Chciał wiedzieć – dlatego został dziennikarzem. Początek tej drogi sięga 1989 roku, telewizyjnych migawek z pośpiesznego sądu i egzekucji rumuńskiego dyktatora i jego żony. Zastanawiał się, co za tym stoi, wyczuwał manipulację.  Nie tylko “nie wierzył w życie pozadziennikarskie”, uprawiał najtrudniejszą odmianę tego zawodu. Jako korespondent wojenny dotarł do Czeczeni, Afganistanu, Gruzji i Osetii. Relacjonował… Czytaj dalej Wiktor Bater. Wesoły rajski ptak – Izolda Kiec, Jarema Jamrożek

Lektury przy szabasowych świecach… Jeśli takowe istnieją, to “Rodowód” jest z pewnością jedną z nich. Przenosi nas do nieodległego w czasie, a jednak nieistniejącego już świata żydowskich sztetli i – co ciekawsze – świata widzianego oczami kobiety, która na zadane ojcu pytanie kim zostanie, gdy dorośnie usłyszała odpowiedź – nikim. Ester Singer Kreitman. Z “tych”… Czytaj dalej Rodowód – Ester Singer Kreitman

Księga Pamięci Szczekocin – przykład jednej z wielu, które powstały po II wojnie światowej z inicjatywy ziomkostw rozproszonych po świecie Żydów. Próbowali ocalić Pamięć – jedyne, co zostało po Zagładzie. W jidysz, czasami w hebrajskim opisywali swoje sztetle, najdrobniejsze szczegóły życia, ludzi, zdarzenia, codzienność. To niezwykły prezent dla nas – współczesnych, tym bardziej, że nie… Czytaj dalej Pinkes Szczekocin – opracowanie zbiorowe

Osoby dramatu: – Frida Grünfeld – słowacka Żydówka, prostytutka, matka – Berthold Grünfeld – wywieziony w 1939 roku do Norwegii, psychiatra, syn – Nina F. Grünfeld – Autorka rekonstrukcji losu Fridy, wnuczka Berthold był tylko “wypadkiem przy pracy”. Dwudziestodwuletnia prostytutka nie usunęła ciąży, postanowiła oddać dziecko. Z pomocą gminy żydowskiej chłopiec trafił do małżeństwa Molnarów.… Czytaj dalej Frida. Wojna mojej nieznanej babki – Nina F. Grünfeld

Tytułowe “zrękowiny” to zawarta na piśmie umowa matek – Żydówki i Polki, gotowych wydać za mąż swoje dzieci: istniejącego Kubusia – syna Racheli i nieistniejącej córki Marii. Jak dobrze, że kobiety przytomnie dodały warunek: tylko, jeśli dzieci szczerze się pokochają. Na dwieście trzydziestej pierwszej stronie powieści można zapoznać się z życiorysami głównych bohaterów – Jasmin… Czytaj dalej Zrękowiny – Włodzimierz Leder

Szukając śladów jednej z bohaterek książki o Irenie Sendlerowej – Anna Bikont natrafiła na dwa szesnastokartkowe zeszyty Lejba Majzelsa. Suche, służące rozliczaniu delegacji zapiski nie są ciekawe; ciekawe jest zjawisko, które za nimi stoi: odzyskiwanie dla narodu żydowskiego dzieci, które przeżyły Zagładę w polskich rodzinach, sierocińcach, klasztorach. Lejb Majzels nie był jedyny, dzieci szukali przedstawiciele… Czytaj dalej Cena – Anna Bikont

“Anioły podążają za nim gdziekolwiek się on udaje…” Bardziej esencjonalnie niż słowami młodszego syna Izyka Mendla Bornsteina nie można podsumować życia bohatera “B-94. Siła ocalałego”.  Kto zna literaturę Holokaustu, zwłaszcza jej część wspomnieniową ten wie, że ocalenie było jak “spacer między kroplami deszczu”* – niemożliwe, lub wymagające szeregu następujących po sobie łutów szczęścia, nie bez… Czytaj dalej B-94. Siła ocalałego – Izyk Mendel Bornstein, Agnieszka Piśkiewicz-Bornstein

Irit Amiel odeszła w lutym 2021, w tym samym roku ukazały się “Ostatnie fastrygi” – wywiad-rzeka z izraelską pisarką, poetką i tłumaczką polskiego pochodzenia, ocalałą z Holokaustu, „osmaloną” – jak nazywała siebie i sobie podobnych. Bodaj żadna książka nia ma przypadkowego tytułu, “Ostatnie fastrygi” punktują schyłkowość: długiego życia i owocnej twórczości. Powstają w czasie, kiedy… Czytaj dalej Ostatnie fastrygi – Agnieszka Piśkiewicz-Bornstein