Dziś, 25 maja 2023 roku, po zachodzie słońca zaczyna się święto Szawuot.

Szóstego dnia miesiąca siwan (piątek wieczorem) roku 2448 żydowskiego kalendarza, lud Jisraela otrzymał Torę (Matan Tora – „nadanie Tory”). Dlatego święto Szawuot nazywane jest Zman Matan Toratejnu (Czasem Nadania Naszej Tory).

Nastąpiło to w pierwszy dzień po upływie siedmiu tygodni od wyjścia z Egiptu – stąd nazwa tego święta (Szawuot oznacza „tygodnie”).

Pod górą Synaj „pojawiły się grzmoty i błyskawice i potężny obłok na górze i bardzo donośny dźwięk szofaru” i Bóg zwrócił się do całego ludu (po raz pierwszy i zarazem jedyny): „Ja jestem twój Bóg, który wyprowadził cię z ziemi egipskiej, z domu niewoli„.

To był kulminacyjny moment Wyjścia z niewoli i zarazem najważniejszy w historii Żydów.

Gdy Mojżesz przyszedł do faraona i przekazał mu słynne żądanie Boga: Wypuść mój lud” („Szalach et ami”), sprecyzował, dlaczego lud Jisraela ma być uwolniony. Słowami Boga: „weja awduni” – „aby mogli Mi służyć”. Służyć – czyli postępować zgodnie z wolą Boga.

Co było wolą Boga?

Przede wszystkim, aby ludzie traktowali siebie samych i siebie nawzajem według reguł doskonalących stosunek człowieka do Boga (bejn adam lemakom) i człowieka do drugiego człowieka (bejn adam lechawero).

Wolność nie była więc celem samym w sobie.

Wolność oznaczała przyjęcie na siebie umowy zobowiązującej do etycznego postępowania w kontaktach z ludźmi i dążenia do bliskości z Bogiem.

Najpierw lud Jisraela usłyszał dekrety ogłoszone przez Boga w pierwszej osobie.

I. Istnienie Boga. Od wersetu 20, 2 do 20, 3: Ja będę ci Adonaj, twoim Bogiem, [Ja], który wywiodłem cię z ziemi egipskiej, z domu niewoli.

II. Zakaz bałwochwalstwa. Od wersetu 20, 3 do wersetu 20, 6: Nie wolno ci mieć innych bogów oprócz Mnie. Nie wolno ci zrobić sobie figury ani żadnego obrazu tego, co jest w niebie na górze, ani tego, co jest na ziemi w dole, ani tego, co jest w wodzie pod ziemią. Nie wolno ci oddawać im pokłonów i nie wolno ci im służyć, bo Ja, Adonaj, twój Bóg, jestem Bogiem żądającym wyłączności, który [wymierza] karę [za] grzech ojców na synach do trzeciego i do czwartego pokolenia tym, którzy Mnie nienawidzą. I wyświadczam dobro przez tysiące [pokoleń] tym, którzy Mnie kochają i przestrzegają Moich przykazań.

Następne Dekrety zostały przekazane – według niektórych interpretacji (np. Makot 24a) – zgromadzonemu przed górą Synaj ludowi już przez Moszego, ponieważ ludzie byli przerażeni obecnością Boga. Konsekwentnie więc, Bóg pojawia się tu już w trzeciej osobie liczby pojedynczej.

III. Zakaz przysięgania na próżno (dosłownie: „niesienia [podnoszenia] Imienia Boga w złej sprawie”). Wyłącznie werset 20, 7: Nie wolno ci przysięgnąć na Imię Adonaj, twojego Boga, na próżno, bo Bóg nie wybaczy temu, kto przysiągł na Jego Imię na próżno.

IV. Przestrzeganie Szabatu. Od wersetu 20, 8 do wersetu 20, 11: Pamiętaj [stale] o dniu Szabatu, aby go uświęcać. Sześć dni [powszednich] możesz pracować i wykonywać wszystkie czynności, ale sobota to Szabat dla Boga, twojego Boga. Nie będziesz wykonywał żadnych zakazanych czynności ani ty, ani twój syn, ani twoja córka, ani twój sługa, ani twoja służąca, ani twoje zwierzę, ani konwertyta, który przebywa w twoich bramach. Bo w sześć dni Bóg uczynił niebo i ziemię, morze i wszystko, co w nim jest, i odpoczął w siódmym dniu. Dlatego Bóg pobłogosławił dzień Szabatu i uświęcił go.

V. Szanowanie rodziców. Werset 20, 12: Szanuj twojego ojca i twoją matkę, aby twoje dni były przedłużone na ziemi, którą Bóg, twój Bóg, daje tobie.

VI. Zakaz morderstwa (nie błędne tłumaczenie: „nie zabijaj”, lecz: „nie morduj”). Werset 20, 13: Nie wolno ci mordować.

VII. Zakaz cudzołóstwa. Również werset 20, 13: Nie wolno ci cudzołożyć.

VIII. Zakaz kradzieży (porywania człowieka). Werset 20, 13: Nie wolno ci porywać [człowieka].

IX. Zakaz składania fałszywego świadectwa. Także 20, 13: Nie wolno ci świadczyć przeciwko twojemu bliźniemu jako fałszywy świadek.

X. Zakaz pożądania cudzej własności. Werset 20, 14: Nie wolno ci pożądać domu twojego bliźniego, nie wolno ci pożądać żony twojego bliźniego, jego sługi, jego służącej, jego byka, jego osła ani niczego, co należy do twojego bliźniego.

Pierwsze pięć Oświadczeń dotyczy relacji pomiędzy człowiekiem a Bogiem – bejn adam lemakom (przykazanie o szacunku dla rodziców obejmuje trzeciego partnera w stworzeniu człowieka – Boga), a następnych pięć – bejn adam lechawero – dotyczy relacji pomiędzy człowiekiem a drugim człowiekiem.

Otrzymanie Aseret hadibrot (Dziesięciu Oświadczeń) jest, rzecz jasna, tylko jednym z aspektów przekazania Tory.

…….

Ludzkość od zawsze poszukiwała i dotąd poszukuje sposobu na uczynienie świata trwale lepszym, na wyjście z zaklętego kręgu biedy, głodu, nienawiści, dominacji, niesprawiedliwości, konfliktów, wojen. Bezskutecznie.

A ten sposób został jej przecież już dany. Jest dostępny każdemu na wyciągnięcie ręki i jego wprowadzanie w życie zależy wyłącznie od ludzkiej wolnej woli.

Aseret hadibrot – Dziesięć Oświadczeń Boga – Dekalog.

Ilustracja: Mojżesz z Tablicami Prawa, Claude Vignon (Francja, 1593-1670)