Dziesięcioro Przykazań, czyli aseret hadibrot – Dekalog, aseret hadewarim

Bóg wypowiada tylko dwa z dziesięciu Oświadczeń (Dekalog). Ogłasza je w pierwszej osobie liczby pojedynczej (Ja). Następne Dekrety zostały przekazane – według niektórych interpretacji (np. Makot 24a) – zgromadzonemu przed górą Synaj ludowi już przez Moszego (Mojżesza), ponieważ ludzie byli przerażeni obecnością Boga. Konsekwentnie więc, Bóg pojawia się tu już w trzeciej osobie l.p. (On)… Czytaj dalej Dziesięcioro Przykazań, czyli aseret hadibrot – Dekalog, aseret hadewarim

Bar micwa

Co to jest bar micwa? Wyrażenie bar micwa ma dwa znaczenia. Dosłownie można przetłumaczyć je jako „syn” (po aramejsku – bar) „przykazania” (micwa). Tym „synem przykazania” staje się każdy żydowski chłopiec w momencie ukończenia trzynastu lat. Oznacza to, że od tej chwili obowiązują go wszystkie przykazania Tory i że sam odpowiada za swoje czyny. Dotychczas… Czytaj dalej Bar micwa

Czynności zakazane w Szabat

Popularny pogląd głosi, że w Szabat zabronione jest wykonywanie wszelkiej pracy. Jest to przeświadczenie błędne, ponieważ zakazane jest na przykład wyjście na ulicę z igłą w kieszeni, a dozwolone przesunięcie w domu ciężkiej szafy pod inną ścianę. Widać więc wyraźnie, że kryterium wysiłku wkładanego w wykonywaną czynność (które przesądza, czy czynność tę nazywamy pracą) nie… Czytaj dalej Czynności zakazane w Szabat

A Question Beyond Answer: The Testament of a Jewish Ghetto Policeman

Calel Perechodnik Today I’d like to remind us of a diary –– or rather a profound testament –– that was first published exactly thirty one years ago, or half a century after it was written. Undoubtedly, it’s one of the most distinct, truthful, and shocking publications from the Holocaust era. Calel Perechodnik, the author and… Czytaj dalej A Question Beyond Answer: The Testament of a Jewish Ghetto Policeman

Przed wielką pauzą – Józef Hen

II wojna światowa porównana do wielkiej pauzy… Rzecz o młodych ludziach, stąd czytelne nawiązanie do szkolnej długiej przerwy, na której można zjeść obiad, pograć w piłkę z kolegami, wymienić książki w bibliotece… Brzmi ładnie; ładnie i beztrosko. Bogdan Bergen – Bożek – zwykły chłopak, który marzy o aktorstwie i dziewczynie. Swoją rówieśniczkę – Ginę porównuje… Czytaj dalej Przed wielką pauzą – Józef Hen

Mąż, ojciec, zbrodniarz – Nancy Dougherty

Wciągającą, wnikliwą, popartą wielogodzinnymi wywiadami z żoną Reinharda Heydricha lekturą “Męża, ojca, zbrodniarza” można się delektować solo, albo w parze z filmem “Kryptonim HHhH”, który polecam na równi z biografią “człowieka o żelaznym sercu”. Wspomnienia żony zbrodniarza to nie lada gratka, wyraźnie jednak pokazują, jak bardzo trzyma ona stronę męża, tłumaczy go i wybiela. Na… Czytaj dalej Mąż, ojciec, zbrodniarz – Nancy Dougherty

Pomiędzy światami – Irena Klepfisz

Oto przed nami: tom wierszy i prozy Ireny Klepfisz – urodzonej w 1941 roku w getcie warszawskim, wcześnie osieroconej przez ojca – członka Żydowskiej Organizacji Bojowej, uczestnika powstania 1943, ocalonej – przeżyły wraz z matką, zawieszonej pomiędzy tytułowymi światami. Bolesna Polska i dzieciństwo, na którym nowotworową pieczęć odcisnął Holokaust. Kuchnia, “której popioły i kurz są… Czytaj dalej Pomiędzy światami – Irena Klepfisz

Krakowianki. Twarze polskiej herstorii – Alicja Zioło

Autorka “Krakowianek” dołożyła starań, aby do opowieści o swoich bohaterkach, zwłaszcza tych bardziej znanych, wnieść powiew świeżości: nowe fakty, wątki nieoczywiste. W kilku przypadkach zastosowała ciekawy zabieg – narrację poprzez kogoś, lub coś: osobę, przedmiot, wydarzenie, miejsce.  Elżbieta Pindel wspomina siostry Szymborskie w ich dawnym salonie na Radziwiłłowskiej. Nitką do kłębka historii Heleny Rubinstein okazuje… Czytaj dalej Krakowianki. Twarze polskiej herstorii – Alicja Zioło

Give me your children!

During the Nazi occupation of Łódź, Poland –– renamed Litzmannstadt by the invaders –– the Germans established the second largest Jewish ghetto. And eighty two years ago, the so-called „Wielka Szpera” („Sperre”) began in Litzmannstadt, the name derived from the German „Allgemeine Gehsperre” meaning a „general curfew.” These two words –– printed in large font… Czytaj dalej Give me your children!