Chanukowe „latkes” (liczba pojedyncza: „latke„) to są placki ziemniaczane, identyczne jak polskie i nawet w nazwie w jidysz latkes wydaje się, że pobrzmiewa, przeobrażone nieco, polskie słowo „placki”.
Co prawda, jedna z oficjalnych hipotez etymologii nazwy twierdzi, że rzeczownik latkes (latkies) pochodzi z ukraińskiego oladka, które jest zdrobnieniem od oladja, pochodzącego z greckiego eladia, a eladia jest z kolei zdrobnieniem od elaion – co oznacza po grecku olej z oliwek, ale jednak „placki” wyglądają niewiele mniej przekonująco.
Latkes są tradycyjną chanukową potrawą Żydów aszkenazyjskich.
Ziemniaki pojawiły się w Europie dopiero w XVI wieku, przywiezione przez Hiszpanów z Peru, a pełną popularność zyskały w wieku XVII i XVIII. Właśnie w tym okresie, gdy większość Żydów europejskich zamieszkiwała tereny należące do Polski, latkes stały się daniem spożywanym najchętniej w czasie święta Chanuka.
Powodem tej popularności (poza tym, że latkes są – jak wiemy – bardzo smaczne) jest to, że smaży się je na oleju, a Chanuka to przecież upamiętnienie cudu, który sprawił, że ilość oleju do menory przeznaczona zaledwie na jeden dzień, okazała się wystarczająca na osiem dni. I dlatego właśnie Chanuka trwa osiem dni.
I jednocześnie z tego samego powodu jakiekolwiek powiązania z oliwą i olejem są charakterystyczne dla Chanuki, bo podkreślają centralne wydarzenie upamiętniane przez to święto.
Po hebrajsku latkes nazywają się lewiwot.
Chanukah ‚Levivot’ – Potatos Pancakes / Jewish Polish style:
https://www.cookinisrael.com/levivot_-_chanukah_pancakes/
(Opr. Paweł Jędrzejewski)
Forum Żydów Polskich 